Aantal gehinderden door bedrijven

Wat zie je?

De bovenstaande kaart laat de cumulatieve geurbelasting in 2018 en 2022 zien op basis van de vergunde activiteiten bij bedrijven die onder provinciaal bevoegd gezag vallen. Soms liggen bedrijven in elkaars invloedssfeer en is er sprake van een opeenstapeling van geurbelasting. Dit hebben we uitgedrukt in een GES-klasse met een daarbij kleurstelling en percentage gehinderden en ernstig gehinderden. 

We zien op de kaart een aantal gebieden waar sprake is van een milieugezondheidskwaliteit van GES-3 (vrij matig) GES-4 (matig) en GES-6 (slecht). Wij streven naar een milieugezondheidskwaliteit in stedelijk gebied van GES-1 (goed) en in landelijk gebied van GES-3. De vergunde activiteiten worden echter niet altijd volledig uitgevoerd door bedrijven, ze gebruiken dan niet volledig hun vergunde ruimte. Het geeft dus ook niet de situatie op dit moment weer, maar de toegestane situatie. De situatie is wel vergund, dus zou het bedrijf in de toekomst activiteiten kunnen ontplooien om deze vergunde ruimte alsnog te gebruiken.

De tabel onder de kaart laat per gebied en per jaartal (2018 of 2022) het aantal gehinderden en ernstig gehinderden per GES-klasse zien.Daarnaast is het verschil tussen het aantal gehinderden per gebied en per jaartal inzichtelijk gemaakt. Het aantal gehinderden berekenen we op basis van het aantal woningen uitgaande van een gemiddeld aantal bewoners alsmede het percentage gehinderden en ernstig gehinderden per GES-klasse.¹

Wat monitoren we? 

Als er een vermindering van de cumulatieve geurbelasting optreedt, zien we dat aan het kleiner worden van de contouren en dus een vermindering van het aantal gehinderden. Op basis van een vergelijking tussen 2018 en 2022 is voor de locaties Delfzijl, Groningen West en Ter Apelkanaal sprake van een zeer geringe afname van het aantal (ernstig) gehinderden. Voor de locaties Hoogezand, Gaarkeuken, Eemshaven, Veendam, Ten Boer en Groningen Oost is sprake van een zeer geringe toename van het aantal (ernstig) gehinderden.

De toe- en afname van het aantal (ernstig) gehinderden voor de verschillende gebieden hebben een aantal oorzaken. Zo zijn er een aantal vergunningen geactualiseerd tussen 2018 en 2022, is de wijze van modelleren aangepast en is er gerekend met de (op dat moment) laatst beschikbare versie van de rekensoftware.

Voor het Structuurvisiegebied Eemsmond-Delfzijl geldt gebiedsgericht beleid. Hiervoor hebben we een specifieke milieugezondheidskwaliteit van GES-3+60 % opgesteld. 

De kaart en tabel worden twee tot drie jaarlijks geactualiseerd op basis van wijzigingen in het vergunningenbestand.

Achtergrond van de GES-systematiek

Ons geurbeleid is gebaseerd op de GES-systematiek. GES staat voor GezondheidsEffectScreening en wordt landelijk ingezet om de milieueffecten voor de gezondheid inzichtelijk te maken. Ons beleid is gericht op het bereiken van een milieugezondheidskwaliteit in van GES-3 in landelijk en GES-1 in stedelijk gebied. Bedrijven, waarvoor de provincie bevoegd is, stoten stoffen uit die geurhinder kunnen veroorzaken. Daarnaast dragen ook andere bronnen van geurhinder bij aan de milieugezondheidskwaliteit voor geur. Deze bronnen zijn niet meegenomen in de kaart, omdat zij niet onder de bevoegdheid van de provincie vallen. 

Of de geur van een bedrijf hinderlijk is, heeft te maken met de aard, sterkte en tijdsduur van de geuruitstoot. Soms zijn er meerdere bedrijven met geuruitstoot in elkaars directe omgeving. Om de geur van deze bedrijven gezamenlijk te kunnen waarderen, hebben we de gezamenlijke geurbelasting bepaald van de activiteiten die mogen worden uitgevoerd. Voor het waarderen van de gezamenlijke geurbelasting moet de aard van de geur gelijk zijn. Dit noemen we een standaardgeur. We hebben daarom de sterkte van de geur omgerekend naar de een geursterkte die past bij deze standaardgeur, zodat de onaangenaamheid gelijk blijft. Als de geur van een bedrijf meer of minder aangenaam is dan de ‘standaardgeur’, geeft dit een lagere of juist hogere geuruitstoot wanneer we de geursterkte van een bedrijf uitdrukken in een hoeveelheid ‘standaardgeur’. In de berekening van de gezamenlijke geurbelasting zijn alle bedrijven meegenomen die te ruiken zijn bij woningen in de omgeving. De berekende geurbelasting geeft de hoogste geursterkte die tijdens 98% van de tijd in een jaar te ruiken is, zoals gebruikelijk is bij geurberekeningen.

De geurbelasting bepalen we via een verspreidingsberekening en geven we weer in contouren rondom een bedrijf. Als bedrijven dicht bij elkaar liggen, overlappen deze contouren en is er sprake van cumulatie. De gecumuleerde geurbelasting wordt uitgedrukt in GES-klassen, die te zien zijn op de kaart. De GES-klassen zijn indicatief voor de percentages gehinderden en ernstig gehinderden. Deze percentages worden gebruikt om aantallen gehinderden binnen de contouren te berekenen. Dit doen wij door te kijken naar het aantal woningen binnen de contouren en dit aantal te vermenigvuldigen met een gemiddeld aantal bewoners per woning en het percentage gehinderden per GES-klasse. Onze indicator is dus het aantal gehinderden, dat we monitoren met behulp van de GES-systematiek. Op deze manier monitoren wij de milieugezondheidskwaliteit in landelijk en stedelijk gebied.

Bron: provincie Groningen, mei 2022.

¹ Voor geur onderscheiden we verschillende klassen: GES-1,- 3,- 4 en -6. GES-2, -5, -7 en -8 bestaan niet voor geur, omdat er geen merkbare overgang qua gezondheidseffect is tussen GES-1 en -3 en GES-4 en -6. GES-0 = zeer goed; GES-1 = goed; GES-2 = redelijk; GES-3 = vrij matig; GES-4 = matig; GES-5 = zeer matig; GES-6 = onvoldoende; GES-7 = ruim onvoldoende; GES-8 = zeer onvoldoende. De GES-score voor geur kent alleen de klassen GES-3, -4 en -6.