Het brede-welvaartswiel

De brede welvaart van Groningen in vogelvlucht

Om een beeld te krijgen van hoe een regio ervoor staat, wordt tegenwoordig steeds vaker gekeken naar brede welvaart. Dit is een integrale manier van kijken naar de samenleving met oog voor alles wat het leven 'de moeite waard maakt'. Dit gaat dus verder dan alleen materiële welvaart.

Het brede-welvaartswiel bevat informatie over de volledige set aan indicatoren die het Sociaal Planbureau Groningen gebruikt om de brede welvaart in de provincie Groningen te monitoren. Zo toont het brede-welvaartswiel in één oogopslag de ontwikkeling van de brede welvaart op de acht thema’s en de onderliggende indicatoren voor de provincie Groningen.

Lees wat brede welvaart is verderop op deze pagina.

NB in het voorjaar van 2025 volgt een update met data over het jaar 2024.

Brede-welvaartswiel

NB Ga met de cursor over een indicator voor meer informatie. Klik op een indicator om naar de themapagina met aanvullende duiding en verdieping te gaan op de website van Sociaal Planbureau Groningen.

Brede welvaart

Brede welvaart is een integrale manier van kijken naar de samenleving met oog voor alles wat het leven 'de moeite waard maakt'. Brede welvaart gaat naast inkomen en werk ook over de woonkwaliteit, natuur, gezondheid en het welbevinden van mensen. Het CBS monitort de brede welvaart in Nederland aan de hand van acht thema’s: welzijn, materiele welvaart, gezondheid, arbeid en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid, en milieu. Monitoren is belangrijk om inzicht te krijgen in hoe het nu gaat, waar we vandaan komen, en waar we naartoe willen.

In opdracht van de provincie Groningen monitort Sociaal Planbureau Groningen (SPG) de brede welvaart in onze provincie. Deze monitor bestaat uit de indicatoren van het CBS, en wordt aangevuld met relevante indicatoren voor de provincie Groningen, en informatie over inwoners van de provincie Groningen (o.b.v. het Groninger Panel, verzamelt door SPG).

Hoe lees ik het wiel?

Aan de buitenkant staan de acht thema’s van brede welvaart ‘hier en nu’.
De binnenste cirkel toont de trend (de ontwikkeling over de jaren heen). Dit is waar de provincie als het ware naartoe beweegt. In de basis gaat het om de periode 2016-2024. Als die jaren niet beschikbaar zijn, dan wordt het eerstvolgende beschikbare jaar genomen.
De buitenste cirkel toont het relatieve niveau ten opzichte van het landelijk gemiddelde.
Indicatoren met een bovengemiddeld niveau van brede welvaart, of een ontwikkeling daar naartoe, kleuren blauw.
Indicatoren met een ondergemiddeld niveau van brede welvaart, of een ontwikkeling daar naartoe, kleuren oranje.
Wanneer de ontwikkeling niet significant verschilt ten opzichte van eerdere jaren of ten opzichte van het landelijk gemiddelde kleurt de indicator grijs.
Het is niet voor alle indicatoren mogelijk een vergelijking te maken met eerdere jaren of met het landelijk gemiddelde. In die gevallen is het vak wit gekleurd.

Let op: De kleuraanduidingen hebben slechts een signaalfunctie. Er is geen sprake van een normatieve duiding.

We volgen hiermee de methodiek en werkwijze van de Regionale Monitor Brede Welvaart van CBS.

Brede-welvaartswiel is geen effectiviteitsbeoordeling van beleid

De monitor schetst op hoog abstractie niveau hoe de provincie scoort op brede welvaart. Omdat de indicatoren onderling sterk met elkaar verbonden zijn, en er verschil zit in de mate waarop de provincie invloed heeft op elk thema en elke indicator, kan de data in het wiel niet worden gebruikt als effectiviteitsbeoordeling van beleid. De ervaren gezondheid van Groningers hangt bijvoorbeeld af van persoonlijke keuzes (bijv. leefstijl), en wordt mede beïnvloedt door investeringen op bijvoorbeeld samenleving, milieu, en gezondheid.

Wat kan ik wél met het brede-welvaartswiel?

Het brede-welvaartswiel helpt bij het stellen van de juiste vragen ter bevordering van de brede welvaart in Groningen. Op welke indicatoren wordt ongunstig gescoord? Hoe is de ontwikkeling over tijd? En hoe doet de provincie het in vergelijking met het landelijk gemiddelde? Weten we waarom er op een bepaalde manier gescoord wordt en hebben we – als provincie of regio – invloed op de oorzaak?

Het brede-welvaartswiel zet de scores op verschillende thema’s en indicatoren naast elkaar uiteen; dit helpt om de samenhang en het evenwicht tussen de thema’s te vergelijken. Hierdoor kunnen sterke en zwakke punten worden gesignaleerd. Het is niet gezegd dat alle indicatoren per se groei moeten vertonen. De kracht van de brede welvaart is juist om een evenwichtig oordeel over de staat en de ontwikkeling te geven. Waar gaat het volgens ons al goed genoeg? En bij welk thema of welke indicatoren ligt prioriteit om te investeren? Welke positieve en negatieve neveneffecten heeft een investering mogelijk op andere thema’s? Kunnen we deze effecten ook vergroten of verkleinen?

Ook kan het wiel helpen om na te denken over de gewenste situatie. Waar willen we naartoe? Welke thema’s hebben prioriteit voor ons? En waar willen we als provincie of regio staan over 5 jaar, over 10 jaar of over 50 jaar? We kunnen niet aan alles tegelijk werken. Het brede-welvaartswiel en het gesprek dat erover gevoerd wordt, kan helpen om te prioriteren en keuzes te maken. Brede welvaart gaat tenslotte om breed beschouwen, afwegen, prioriteren en keuzes maken.

Bron:
CMO-STAMM