Home / Landschapsmonitor / Reliëf / Aardkundige waarden
Het landschap is niet alleen wat je ziet boven de grond, ook in de ondergrond zit heel veel informatie. De vele verschillende bodemlagen geven ons belangrijke informatie over de prehistorische ontstaansgeschiedenis van Groningen. Dit noemen we aardkundige waarden. Het zijn verschijnselen die kunnen zijn ontstaan door wind, water, ijs of tektoniek. Denk hierbij aan stuwwallen, dekzandruggen en hoogveengebieden.
Op verschillende plaatsen in de provincie Groningen zijn hoogteverschillen in het landschap aanwezig die te maken hebben met de aardkundige geschiedenis. Dit zijn onder andere glaciale ruggen, dekzandruggen, inversieruggen, natuurlijke laagten samenhangend met karakteristieke waterlopen en pingoruïnes. Het zicht op bovengenoemd reliëf is vooral karakteristiek voor de gebieden Gorecht (de Hondsrug), Westerwolde (Holte, Tichelberg, Hasseberg, Alteveer) en de glaciale ruggen bij Oldambt (Blauwestad) en Zuidhorn.
Op de kaart is de oppervlakte aan aardkundige waarden, de mate van gaafheid en de veranderingen van het reliëf over de hele provincie te zien. Alle gemonitorde aardkundige waarden zijn van belang. Er is een verschil in welk soort belang, dit kan (inter)nationaal, provinciaal/regionaal of lokaal belang zijn. Dit wordt bepaald door te kijken naar zeldzaamheid, gaafheid, representativiteit, zichtbaarheid, wetenschappelijke en educatieve waarde.
De monitoring van het reliëf gebeurt door hoogtekaarten van 2009 (AHN 2) en 2019 (AHN 3) met elkaar te te vergelijken en de veranderingen tussen deze kaarten te duiden. Monitoring van aardkundige waarden vindt plaats door het bronbestand (aardkundige waarden omgevingsverordening) te vergelijken met de indicator 'reliëf' uit de landelijke Monitor Landschap. Vervolgens wordt gekeken naar luchtfoto's, waarop verkleuringen en nog zichtbare sporen van bodemverstoring te zien zijn. Door de combinatie van verschillend bronmateriaal met luchtfoto's wordt de oppervlakte van de bodemverstoring bepaald. Ook wordt het soort bodemverstoring (woningbouw, erosie, etc.), het jaartal van de constatering en de naam/type van de aardkundige waarde genoteerd.
Te zien is dat 98,6% van gaaf oppervlak aardkundige waarden nog intact is. De aardkundige waarden met (inter)nationaal belang zijn het minst aangetast. Te zien is dat de aardkundige waarden van lokaal belang het meest zijn aangetast. Dit zijn vaak dekzandruggen of glaciale ruggen. Reliëf van (inter)nationaal belang zijn Middag-Humsterland, verschillende beekdalen en delen van de Hondsrug. Deze gebieden zijn redelijk gaaf tot gaaf.
De reden voor verandering van reliëf is vaak ophoging van het perceel, egalisatie of afgraving ten behoeve van perceelverbetering.
In de Provinciale Omgevingsverordening (POV) worden er regels gesteld om aardkundige waarden te beschermen: het reliëf en zichtbaarheid zijn beschermd in de Provinciale Omgevingsvisie en de Provinciale Omgevingsverordening
Heb je vragen naar aanleiding van de Staat van Groningen of weet je nog een monitor die in de Staat van Groningen opgenomen zou kunnen worden neem dan contact met ons op via: