Provincie

Houtsingels en houtwallen zijn in Westerwolde, het Gorecht en in het Zuidelijk Westerkwartier belangrijke dragers van het landschap. Ze zorgen voor een kleinschalig, besloten landschap en vertellen ons niet alleen het verhaal over het landschap en hoe dit ontstaan en gebruikt is, ook dragen ze bij aan de biodiversiteit. De belevingswaarde en de kleinschaligheid in deze gebieden is een waarde die we van provinciaal belang beschouwen. In Gorecht, Westerwolde en Westerkwartier wordt dan ook de status van de houtsingels sinds 2000 gemonitord.

Houtwallen bij Nuis in het Westerkwartier

Indicatoren Provincie-breed

Wat zien we?
In de provincie monitoren we in drie deelgebieden de staat van houtwallen en houtsingels. Houtwallen en -singels accentueren de opstrekkende of de onregelmatige blokverkaveling in het Gorecht, Westerwolde en het Zuidelijk Westerkwartier. Tussen 2000 en 2020 zijn de houtsingels in deze gebieden gemonitord. Op deze pagina is het algemene beeld en tendens van de houtsingels in deze drie deelgebieden te vinden. Meer informatie over houtwallen en -singels in de provincie Groningen lees je in de Kwaliteitsgids Groningen.

Wat monitoren we?
In 2010 is door Jan Meijering een dekkend GIS-bestand gemaakt van alle houtsingels- en wallen in het Gorecht, Westerwolde en het Zuidelijk Westerkwartier voor de provincie Groningen. Hiertoe is gebruik gemaakt van luchtfoto's, het Actueel Hoogtebestand (AHN) en topografische kaarten. In het Gorecht en Westerwolde worden alle houtwallen gemonitord. Binnen het Zuidelijk Westerkwartier wordt de monitoring uitgevoerd binnen een meetnet dat ongeveer de helft van het houtsingelgebied beslaat.

Van de verdwenen houtwallen en -singels wordt de lengte bepaald en het jaartal van de constatering. Vanuit de landschappelijke invalshoek is op basis van luchtfoto's de kwaliteit van de houtwal of singel beoordeeld aan de hand van de mate van kroonsluiting van de bomen. Wanneer op basis van de luchtfoto's geen duidelijk oordeel kon worden gegeven over de kwaliteit van het element, is gebruik gemaakt van de ongefilterde hoogtekaart (AHN3). Er zijn 3 klassen onderscheiden:

· 75 % kroonsluiting: houtwal of -singel is goed
· 25-75 % kroonsluiting: houtwal of -singel is redelijk
· < 25 % kroonsluiting: houtwal of -singel is slecht

Wat zegt dit ons?
In Westerwolde en het Gorecht is het aantal houtsingels tussen 2000 en 2020 nagenoeg gelijk gebleven. In Westerwolde is van de 96 km die sinds 2000 wordt gemonitord slechts 2 km verdwenen. De kwaliteit van de singels is voor ¾ goed en in de afgelopen 5 jaar zijn er meer singels van goede kwaliteit bijgekomen door de realisatie van het NatuurNetwerk Nederland. In het Gorecht zien we dezelfde tendens. Van de 84 km die sinds 2000 wordt gemonitord is slechts 2 km verdwenen. Ruim ¾ van de singels is van goede kwaliteit en in de afgelopen 5 jaar zijn er meer singels van goede kwaliteit bijgekomen door beheer en herstelprojecten via het Landschapsconvenant waarin burgerparticipatie een grote rol speelt.

In het Zuidelijk Westerkwartier wordt sinds 2000 een lengte van 516 km aan houtsingels en houtwallen gemonitord. Dit is circa de helft van het aantal houtsingels en geeft daarmee een beeld van de gesteldheid van de houtsingels in het Zuidelijk Westerkwartier. Sinds 2000 is 74 km verdwenen en het percentage aan houtsingels dat verdwijnt neemt toe. In de periode 2009-2015 is sprake van een toename in afname van 2%, in de periode 2015-2020 is dit percentage verdubbeld naar 4%.
Het percentage aan houtsingels van goede kwaliteit is echter wél toegenomen: van 53% in 2015 naar 56% in 2020. Net als in het Gorecht geldt dat beheer en herstelprojecten van houtsingels in het Zuidelijk Westerkwartier hebben geleid tot een betere kwaliteit.

Achtergrond
De provincie Groningen heeft de bescherming en borging van houtwallen en houtsingels geborgd in de Provinciale Omgevingsvisie en Provinciale Omgevingsverordening. Houtwallen en -singels zijn als een van zeven kernkarakteristieken in de Provinciale Omgevingsvisie aangewezen. De kernkarakteristieken bestaan uit belevingswaarden en natuurlijke, cultuurhistorische en aardkundige landschapselementen. De waarde van deze kernkarakteristieken betreft niet alleen de objecten en structuren zelf, maar vooral ook om de context waarin deze zich bevinden.