Karakteristieke waterlopen

Karakteristieke waterlopen hebben meestal een natuurlijke oorsprong en zorgen voor de afwatering van een gebied. In de zandgronden in de zuiden van de provincie en in de overgangen van veen naar klei liggen beken die oppervlakte- en grondwater uit Friesland en Drenthe naar Groningen brengen. In het noordelijk kleigebied liggen de maren die het water verder afvoeren naar de Waddenzee en de Dollard. Door hun natuurlijke oorsprong kronkelen deze waterlopen door het landschap en vertellen ze ons meer over de ontginning en de ontstaansgeschiedenis van Groningen. Planten en dieren profiteren van waterlopen omdat ze verbindingszones vormen tussen natuurgebieden.

Indicatoren Karakteristieke waterlopen

Wat zien we?

Een waterloop is een langgerekte verlaging in het landschap met een natuurlijke of door de mens verbeterde oorsprong die permanent of periodiek stromend water bevat. In natuurlijke vorm zijn het vaak beken, kreken en maren en in kunstmatige vorm kanalen en sloten. Een karakteristieke waterloop is een lijnvormig element in het landschap, herkenbaar aan het kronkelende beloop, met een hoge landschappelijke - en/of natuurwaarde. In de Kwaliteitsgids Groningen is meer te lezen over karakteristieke waterlopen in Groningen.

Wat monitoren we?
We monitoren de staat van de natuurlijke waterlopen door de karakteristieke waterlopen, die in 2016 vanuit de Basisregistratie Topografie (BGT) zijn opgehaald en tot een bronbestand gemaakt, te vergelijken met de luchtfoto uit 2020. Hierbij werden drie punten bijgehouden, te weten: de status, het beloop, en het profiel. De redenen van wijzigingen in beloop en profiel werden in een aparte kolom bijgehouden. De data m.b.t. natuurvriendelijke oevers is verkregen via het Waterschap Noorderzijlvest en Waterschap Hunze en Aa’s.

Wat zegt dit ons?
In Groningen is bijna 600 km aan karakteristieke waterlopen aanwezig. Ruim 13 km van het profiel is gewijzigd als gevolg van hermeandering van de beken in Westerwolde voor de realisatie van het NatuurNetwerk Nederland. Ten noorden van Appingedam-Delfzijl is ruim 8 km aan karakteristieke waterloop verdwenen. Voor het dempen van deze waterlopen is door de gemeente een vergunning verleend in het kader van de ruilverkaveling Appingedam-Delfzijl.

Achtergrond
De provincie Groningen heeft de bescherming van waterlopen geborgd in de Provinciale Omgevingsvisie en Provinciale Omgevingsverordening. Water, wegen en verkaveling zijn samen als een van zeven kernkarakteristieken in de Provinciale Omgevingsvisie aangewezen. De kernkarakteristieken bestaan uit belevingswaarden en natuurlijke, cultuurhistorische en aardkundige landschapselementen. De waarde van deze kernkarakteristieken betreft niet alleen de objecten en structuren zelf, maar vooral ook om de context waarin deze zich bevinden.