Koppeling met de doelen van de provincie en Sustainable development goals
De provincie heeft een drietal doelen in de economische visie opgenomen die raken aan het thema arbeidsmarkt.
- Iedere inwoner kan deelnemen aan de arbeidsmarkt, zich voortdurend ontwikkelen (leercultuur) en is verzekerd van een goed inkomen en goed (passend) werk
- In 2035 kent de Groningse arbeidsmarkt structureel een lage werkloosheid, functioneert de arbeidsmarkt zo optimaal mogelijk en werken we toe naar een goede balans tussen vraag en aanbod
- De regio aantrekkelijk maken voor mensen om hier te werken door in te zetten op het aantrekken en behouden van bedrijven met toekomstbestendige/passende banen die baanzekerheid en bestaanszekerheid bieden inclusief een aantrekkelijk inkomen
Een koppeling met de SDG's is te maken voor de volgende doelen:
- 8.5 Tegen 2030 komen tot een volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk voor alle vrouwen en mannen, ook voor jonge mensen en personen met een handicap, alsook een gelijk loon voor werk van gelijke waarde
- 8.6 Tegen 2020 het aandeel aanzienlijk terugschroeven van jongeren die niet aan het werk zijn, geen onderwijs volgen en niet met een opleiding bezig zijn
De provincie heeft op diverse punten handelingsperspectief zoals ook beschreven in de bovenstaande doelen. Het genereren van banen, stimuleren van bedrijven en aanwijzen van locaties zijn directe handelingen die opgepakt kunnen worden in de provincie. De provincie is echter ook afhankelijk van de economische conjunctuur, het arbeidsmarktbeleid van zowel de gemeenten als van het rijk. Voornamelijk de economische conjunctuur heeft een directe rol betreffende waardig werk en economische groei.
Wat zien we in de provincie?
De arbeidsmarkt spanning is in Nederland hoog. Het aantal openstaande vacatures ten opzichte van de werklozen beroepsbevolking is hoog. Dit is vanaf 2021 zichtbaar in Nederland. Ook in de provincie Groningen is dit patroon zichtbaar en de provincie verschilt hierin dan ook niet veel van andere provincies. De arbeidsparticipatie is in Nederland ruim 70%. Dit is ook in de provincie Groningen, echter is het in Groningen wel het laagst (op Limburg na) van alle provincies. Onder laagopgeleiden is dit zelfs maar 58,7%. De werkgelegenheidsfunctie is overal in Nederland op het moment goed. In Utrecht en Noord-Holland is deze het hoogste en in Flevoland het laagste, de provincie Groningen scoort aan de bovenkant van de middenmoot. 29,4% van de inwoners geeft aan (zeer) tevreden te zijn met de werkgelegenheid. De vacaturegraad in Nederland is 44, dat betekent dat er per 1.000 banen 44 vacatures openstaan. In de provincie Groningen is dit met 40 openstaande vacatures per 1.000 banen laag terwijl dit in de provincie Zeeland met 51 het hoogste is.
Is er sprake van een stijging of een daling?
De arbeidsparticipatie van laagopgeleiden is de afgelopen jaren toegenomen van 50% in 2020 tot ruim 58% in 2023. Ook de algehele arbeidsparticipatie is toegenomen van ruim 60% tot 70% in de afgelopen 10 jaar. De afgelopen jaren is de werkgelegenheidsfunctie iets toegenomen in de provincie van 92 naar 95. De vacaturegraad is toegenomen van 10 vacatures per 1.000 banen in 2013 naar ruim 40 in 2023. Dit patroon is ook zichtbaar in andere provincies in Nederland. De tevredenheid met de werkgelegenheid weerspiegelt dit patroon. De afgelopen jaren is men steeds tevredener geworden met de werkgelegenheid.
Wat zien we in de gemeenten?
Wanneer we kijken naar regionale verschillen tussen de gemeenten in de provincie Groningen is de arbeidsparticipatie in gemeente Westerkwartier het hoogste en in gemeente Westerwolde het laagste. De werkgelegenheidsfunctie verschilt nogal tussen de gemeenten. Dit is in zichzelf geen probleem omdat de gemiddelde Nederlander 15 tot 35 kilometer aflegt naar de werkplek. Logischerwijs is de werkgelegenheidsfunctie in de gemeente Groningen het hoogste, met daaropvolgend Veendam. Inwoners van gemeente Westerkwartier zijn veruit het meest positief over de hoeveelheid beschikbaar werk in hun regio (42,4% is (zeer) tevreden). Het minst tevreden zijn inwoners in de gemeenten in Oost-Groningen: In Westerwolde is 18,5% (zeer) tevreden, maar de meesten zijn neutraal. In Stadskanaal is ook een vrij klein deel positief (18,6%).
