Overzicht op kaart

Wat zien we?

De kaart geeft de verspreiding van de verschillende categorieën gebouwd en archeologisch erfgoed in de provincie Groningen. Aan de rechterkant kunnen een gemeente of een specifieke groep objecten geselecteerd worden.

Wat monitoren we?

We monitoren de aantallen van de verschillende categorieën objecten met hun functie en de verspreiding over de provincie Groningen. Daarnaast monitoren we, zoals verder op deze website te vinden is, de staat van onderhoud en leegstand. Omdat er structureel en periodiek gemonitord gaat worden, is het mogelijk om trends en ontwikkelingen te onderscheiden. Binnen de categorieën is een categorie opgenomen getiteld 'Niet opgenomen in de monitor'. Dat zijn objecten waarvan de eigenaar geen toestemming heeft gegeven om deze in de monitor op te nemen met een beoordeling qua staat van onderhoud etc. Deze objecten tellen wel mee in de totaal aantallen, maar worden niet gemonitord.

Het aantal karakteristieke panden is nog niet compleet. De komende periode voegen we nog van de laatste gemeenten karakteristieke panden toe. In de bovenstaande interactieve grafiek zijn meerdere aantallen te vinden.

Achtergrond

Het rijk heeft de afgelopen decennia Rijksmonumenten aangewezen. Dit zijn gebouwen of objecten die van nationaal belang zijn door bijvoorbeeld hun schoonheid of door de betekenis die het pand heeft voor de geschiedenis van Nederland. Veel gemeenten hebben daarnaast gemeentelijke monumenten aangewezen. De gebouwen of objecten die aangewezen zijn als gemeentelijk monument hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio:

• De gebouwen (en andere bouwwerken) zijn wettelijk beschermd, hierdoor is bepaald dat de monumentwaarden leidend zijn in de afweging. Het collectieve belang staat boven het particuliere belang.
• Status is gericht op behoud van de monumentale waarden. Het erfgoedbelang staat in principe boven de andere belangen.
• Hoog detailniveau van de te beschermen waarden (bijv. bouwhistorische onderdelen, dakpannen, voegwerk, kleurstelling, detaillering kozijnen etc.).
  Ook het interieur kan onder de bescherming vallen.
• Sloop is in principe geen optie vanwege de wettelijke bescherming van de erfgoedwaarden. In een goede afweging met veiligheid en de gebruikswaarde wordt naar een passende oplossing gezocht.

In de provincie Groningen worden, sinds 2016, ook karakteristieke en beeldbepalende panden aangewezen. Dit zijn gebouwen die door hun uiterlijke kenmerken bijdragen aan de visuele belevingswaarde van het landschap. De gebouwen (en andere bouwwerken) zijn planologisch beschermd binnen het ruimtelijke regime van de gemeente. De vastgestelde karakteristieke of cultuurhistorische waarden worden meegewogen in de ruimtelijke belangenafweging.

• Status is gericht op behoud van de karakteristieke, ruimtelijk relevante waarden. ‘Ruimtelijk relevant’ wil zeggen: relevant voor de ruimtelijke identiteit van het gebied én de karakteristieken van de architectonische typologie of het ontwerp.
• Minder hoog detailniveau van de te beschermen waarden.
• Het interieur valt niet onder de bescherming.
• Sloop/nieuwbouw is bij versterking (in het kader van de aardbevingen) pas één van de opties als de kosten van versterking hoger zijn dan 150% van de totale nieuwbouwkosten van het pand.

We monitoren ook de staat van de archeologische rijksmonumenten en archeologisch waardevolle terreinen. Op deze plekken liggen archeologische vindplaatsen die zo bijzonder zijn dat we ze voor toekomstige generaties willen bewaren. Daarom is het wenselijk dat de eigenaren en gebruikers de aanwezige archeologie niet beschadigen.

Het Nederlandse archeologiebeleid is gericht op het zoveel mogelijk in de bodem bewaren van archeologische resten (behoud in situ). Op archeologische rijksmonumenten mogen alleen bodemingrepen plaatsvinden als daarvoor een vergunning is verleend door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). De overige archeologisch waardevolle terreinen zijn planologisch beschermd binnen het ruimtelijke regime van de gemeente. De archeologische waarde wordt meegewogen in de ruimtelijke belangenafweging.