Wat zie je?
Op de kaart tonen we de milieugezondheidskwaliteit van lucht in de provincie Groningen voor het jaar 2019. Hierbij zijn gegevens vertaald naar de milieugezondheidskwaliteit van lucht op basis van concentraties van stikstofdioxide en fijnstof via GES-klassen (GezondheidsEffectScreening).
Wat monitoren we?
We monitoren de gezondheidskwaliteit voor lucht door te kijken naar de toe- of afname van de achtergrondconcentraties van stikstofdioxide en fijnstof. Het was de bedoeling om de resultaten van de kaarten uit 2016 en 2019 met elkaar te vergelijken door te kijken of de gebieden waar in 2016 een GES-score van 4 gold groter of kleiner zijn geworden. Echter is bij de actualisatie van het GES handboek (2018) gekozen voor een andere classificatieverdeling, waardoor er geen directe vergelijking is te maken voor de GES score uit 2016 en 2018. Daarom is gekozen voor een directe vergelijking met de achtergrondconcentraties.
Stikstofdioxide NO2
De achtergrondconcentratie in de provincie Groningen was in 2016 circa 11 µg/m3 en ligt in de klasse 4-19 µg/m3 en had (volgens het GES handboek 2013) daarmee een GES score 3. De achtergrondconcentratie in de provincie Groningen bedraagt in 2019 circa 8 µg/m3 en ligt (volgens het GES handboek 2018) in de klasse 7,5-10 µg/m3 en heeft daarmee een GES score 1b. Voor de concentratie NO2 is daarmee sprake van een afname ten opzichte van 2016.
Fijnstof PM10
De achtergrondconcentratie in de provincie Groningen was in 2016 circa 16-17 µg/m3 en ligt dus in de klasse 4-19 µg/m3 en had (volgens het GES handboek 2013) daarmee een GES score 3. De achtergrondconcentratie in de provincie Groningen bedraagt in 2019 circa 14-15 µg/m3 en ligt (volgens het GES handboek 2018) in de klasse 14-16 µg/m3 en heeft daarmee een GES score 4b. Voor de concentratie PM10 is daarmee sprake van een afname ten opzichte van 2016.
Fijnstof PM2,5
De achtergrondconcentratie in de provincie Groningen was in 2016 circa 7-8 µg/m3 en ligt volgens het GES handboek 2013) in de klasse 2-9 µg/m3 en had daarmee een GES score 3. De achtergrondconcentratie in de provincie Groningen bedraagt in 2019 circa 7-8 µg/m3 en ligt (volgens het GES handboek 2018) in de klasse 7-8 µg/m3 en heeft daarmee een GES score 4b. De concentratie PM2,5 is daarmee vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2016.
Woningen en gevoelige bestemmingen
Op de kaart zijn clusters rond woningen en gevoelige bestemmingen (onderwijs- en gezondheids-zorginstellingen) weergegeven waar voor stikstofdioxide of fijnstof (PM10 of PM2,5) niet wordt voldaan aan de doelstelling voor luchtkwaliteit. De weergegeven clusters bevatten woningen en gevoelige bestemmingen met een classificatie van GES 5 of hoger. Deelgebieden met een GES 5 (of hoger) classificatie komen voor langs drukke wegen zoals de A7 en in de stad Groningen. Deze kaart hebben we gecombineerd met de kaart Woningen en gevoelige bestemmingen binnen clusters, waardoor te zien is hoeveel woningen en gevoelige bestemmingen zich in elk cluster bevinden. Dit geeft een beeld van de omvang van een knelpunt. Elk symbool staat voor één instelling of woning.
De kaart actualiseren we gemiddeld iedere drie jaar.
Achtergrond
GES
De gezondheidskaart lucht is gebaseerd op de GES-systematiek. GES staat voor GezondheidsEffectScreening en wordt landelijk ingezet om de milieu-effecten op de gezondheid inzichtelijk te maken. Op basis van GES worden met behulp van een dosis-effect relatie stikstofdioxide en fijnstof vertaald naar GES-score, die in klassen kan worden weergeven. Deze klassen zijn gebaseerd op concentraties stikstofdioxide en fijnstof die op bepaalde plekken voorkomen. We streven naar een milieugezondheidskwaliteit van GES 4 in Groningen. In de provincie is er in het algemeen sprake van een GES-score van 3 (vrij matig) en op een aantal plekken van 4 (matig). De score van GES 3 kan niet verder worden verbeterd, aangezien deze grotendeels wordt bepaald door wegverkeer en industrie in Nederland en Europa.
Gezondheidseffecten stikstofdioxide
Verkeersgerelateerde luchtverontreiniging (stikstofdioxide) kan leiden tot longfunctie vermindering, toename van luchtwegklachten, astma, hart- en vaatziekten en levensduurverkorting, in het bijzonder bij gevoelige groepen. Ook als de concentratie van NO2 onder de jaargemiddelde norm van 40 µg/m3 ligt, kunnen deze gezondheidseffecten optreden.
Gezondheidseffecten fijnstof
Fijn stof in de lucht kan leiden tot gezondheidsklachten (hoesten, benauwdheid, verminderde longfunctie, hart- en vaataandoeningen) en zelfs tot vroegtijdige sterfte. Mensen met bestaande luchtwegaandoeningen of met hart- en vaatziekten behoren tot de gevoeligste groepen. Ook als de concentratie van PM10 dan wel PM2,5 onder de jaargemiddelde norm van 40 µg/m3 dan wel 25 µg/m3 ligt, kunnen deze gezondheidseffecten optreden.
Bron: provincie Groningen, mei 2022.
